Streptococcus pyogenes: Bakterija koja ubrzava propadanje kožnog tkiva

Zbog svojih različitih sojeva, ova bakterija ima sposobnost uzrokovanja bolesti u širokom spektru kliničkih slika, a mnoge od tih bolesti mogu biti potencijalno smrtonosne ako se ne liječe na vrijeme.

Streptococcus pyogenes je Gram-pozitivna bakterija koja pripada grupi A beta-hemolitičkih streptokoka (GAS). To je bakterija koja stvara snažan upalni odgovor u tijelu domaćina, a simptomi i ozbiljnost infekcija mogu varirati ovisno o soju bakterije, zdravlju domaćina i vremenu reakcije na liječenje.

Najčešće se prenosi kapljičnim putem, što znači da se može lako širiti kada zaražena osoba kašlje ili kihne.

Strep grlo

Jedna od najpoznatijih bolesti izazvanih Streptococcus pyogenes je strep grlo, koje uzrokuje upalu grla, povišenu temperaturu, bol pri gutanju, crvene tonzile i, često, bijele naslage na tonzilama.

Strep grlo obično nije opasno, ali može dovesti do ozbiljnih komplikacija poput reumatske groznice i glomerulonefritisa ako se ne liječi antibiotikom.

Kožne infekcije

Može uzrokovati nekoliko vrsta kožnih infekcija, uključujući impetigo (zaraznu kožnu infekciju koja uzrokuje crvene mrlje i plikove) i celulitis (infekciju dubokih slojeva kože).

Ove infekcije mogu postati ozbiljne i uzrokovati širenje bakterija u krvotok (bakteremija), što može dovesti do sepse.

Nekrotizirajući fasciitis (mesožderna bakterija)

Ovo je jedan od najopasnijih oblika infekcija izazvanih Streptococcus pyogenes. Nekrotizirajući fasciitis uključuje brzo uništavanje kože, potkožnog tkiva i dubokih mišića. Ako se ne liječi odmah, infekcija može uzrokovati šok, zatajenje organa i smrt.

Ova bolest često počinje kao obična rana ili ogrebotina koja se brzo inficira i širi, uzrokujući ozbiljno oštećenje tkiva.

Streptokokni toksični šok (STSS)

Streptokokni toksični šok je rijetka, ali izuzetno ozbiljna bolest koja se može razviti kada toksini koje proizvodi Streptococcus pyogenes uđe u krvotok i izazove opsežnu upalu, nisku krvnu ploču, zatajenje organa i šok. Ovaj oblik infekcije zahtijeva hitno medicinsko liječenje, uključujući antibiotike i intenzivnu njegu.

Mehanizam djelovanja i virulencija 

Posjeduje nekoliko virulentnih uticaja koji mu omogućuju preživljavanje i širenje u ljudskom tijelu. Ovi faktori uključuju:

Streptolizini: Enzimi koji razgrađuju ljudske stanice i omogućuju bakterijama da invadiraju tkiva.
M-protein: Protein na površini bakterije koji pomaže bakterijama da se povežu s ljudskim stanicama i sprječava prepoznavanje od strane imunološkog sistema.
Toksini: Toksini poput streptokoknog toksina A (SpeA) i streptokoknog toksina B (SpeB) koji uzrokuju opsežnu štetu na tkivima i potiču upalu.

Dijagnoza

Za dijagnozu infekcija izazvanih Streptococcus pyogenes, doktori obično koriste brzi antigenski test za strep grlo, kulturološke pretrage uzorka iz grla ili kože, ili krvne pretrage u slučaju teže infekcije. Za dijagnozu nekrotizirajućeg fasciitisa često je potrebno koristiti računarsku tomografiju (CT) ili magnetsku rezonancu (MRI) za vizualizaciju širenja infekcije u tkivima.

Liječenje

Antibiotici poput penicilina i klindamicina koriste se za liječenje ovih vrsta infekcija. U ozbiljnijim slučajevima, poput nekrotizirajućeg fasciitisa, potrebna je hitna hirurška intervencija za uklanjanje mrtvog tkiva, uz agresivno liječenje antibioticima i potporu vitalnim funkcijama.

U slučajevima streptokoknog toksičnog šoka, liječenje uključuje primjenu visokih doza antibiotika, imunoglobulina i intenzivne terapije kako bi se stabilizovali vitalni parametri pacijenta.

Prevencija infekcija temelji se na dobrim higijenskim navikama i pravovremenom liječenju.

Ispiranje grla slanim otopinama, redovno pranje ruku, izbjegavanje kontakta s osobama koje imaju strep grlo ili kožne infekcije, te pravovremeno liječenje antibiotikom mogu pomoći u smanjenju rizika od širenja bakterije.