Ultra-prerađena hrana mogući pokretač porasta karcinoma debelog crijeva kod mladih

U posljednjih nekoliko decenija, hrana poput zapakiranih grickalica, industrijski proizvedenog hljeba, zaslađenih žitarica, instant obroka i smrznutih pizza sve više zauzima mjesto na našim tanjirima. Paralelno s tim, ljekari bilježe zabrinjavajući trend – sve veći broj osoba mlađih od 50 godina suočava se s dijagnozom raka debelog crijeva, bolesti koja je ranije uglavnom bila povezana sa starijom životnom dobi.

Šta pokazuje najnovija studija

Istraživači iz Sjedinjenih Američkih Država analizirali su prehrambene navike i rezultate endoskopija kod više od 29.000 žena, prateći njihovo zdravstveno stanje tokom više od dvadeset godina. Rezultati su ukazali na jasan obrazac:
žene koje su najviše jele ultra-prerađenu hranu imale su 45% veći rizik razvoja adenoma, polipa koji se s vremenom mogu pretvoriti u karcinom.

Većina polipa je benigna, ali dio njih može napredovati u maligni oblik, obično tokom više godina.

Prema riječima gastroenterologa dr. Andrewa Chana, koji je učestvovao u istraživanju, rizik raste postepeno – što je veći udio ultra-prerađene hrane u ishrani, to je veća vjerovatnoća razvoja polipa. Naglasio je i da smanjenje ovakve hrane može pomoći u suzbijanju rasta slučajeva ranog karcinoma debelog crijeva.

Nisu svi faktori objašnjeni ishranom
Iako rezultati pokazuju snažnu vezu, istraživanje ne dokazuje da ultra-prerađena hrana direktno uzrokuje rak. Naučnici još uvijek ispituju druge faktore – od genetike do izloženosti određenim toksinima ili promjena u mikrobiomu crijeva.

Zanimljivo je i da nije pronađena veza između unosa ultra-prerađene hrane i pojave tzv. serriranih lezija, druge vrste pretkanceroznih promjena.

Nakon što su uzeli u obzir i druge poznate rizike poput gojaznosti i niskog unosa vlakana, zaključci su ostali gotovo nepromijenjeni. To sugerira da prehrana sama po sebi može imati nezavisan utjecaj, iako ne objašnjava sve slučajeve.

Koja hrana je najproblematičnija?

U ispitanoj populaciji, najveći dio unosa ultra-prerađene hrane dolazio je iz:

• industrijski proizvedenih hljebova i doručaka,
• gotovih umaka i preljeva,
• zaslađenih i dijetetskih napitaka poput gaziranih sokova.

Iako se kategorija "ultra-prerađeno" odnosi na širok spektar proizvoda, naučnici žele utvrditi jesu li neke vrste posebno štetne.